Niyazi Berkes
Niyazi Berkes
(21 Ekim 1908-18 Aralık 1988) Lefkoşe'de başladığı ortaöğrenimini 1928'de İstanbul Erkek Lisesi'nde tamamladı. 1931'de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü bitirdi. 1935'te aynı fakültede sosyoloji asistanı oldu. Aynı yıl ABD'ye giderek 1939'a değin Chicago Üniversitesi'nde toplumbilim üzerine çalışmalar yaptı. Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde sosyoloji doçenti olduktan sonra 1950'de ikinci kez yurtdışına çıktı. 1952'de Kanada'da McGill Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yaptı, aynı üniversitede profesör oldu.
Türkiye'nin tarihsel ve toplumsal evrimiyle ilgili çalışmalarıyla tanınan Niyazi Berkes, 1975'te emekli olup İngiltere'ye yerleşti.
Berkes, kuramsal toplumbilim üzerine görüş ve düşüncelerini yansıtan çalışmalarının yanı sıra Türkiye'nin Osmanlı Dönemi'nden günümüze değin geçirdiği değişimleri inceleyen araştırmalar yaptı. Bir alan çalışması olan Bazı Ankara Köyleri Üzerine Bir Araştırma (1942), Türkiye'de toplumbilim alanında yayımlanan ilk monografilerden biridir.
Berkes'in 1940'lardan başlayarak çeşitli gazete ve dergilerde yayımlanan toplumbilim ve felsefe konulu birçok makalesi Felsefe ve Toplumbilim Yazıları (1985) adlı kitabında toplandı.
Başlıca Yapıtları: Türkiye'de Çağdaşlaşma (1973); 100 Soruda Türkiye İktisat Tarihi (1969-70, 2 cilt); Arap Dünyasında İslamiyet, Milliyetçilik ve Sosyalizm (1969); Asya Mektupları (1976), Siyasi Partiler (1946); 200 Yıldır Neden Bocalıyoruz (1964); Batıcılık, Ulusçuluk ve Toplumsal Devrimler (1965); Türk Düşününde Batı Sorunu (1975); Atatürk ve Devrimleri (1982); Teokrasi ve Laiklik (1984).
